Bu yazı sabah.com.tr için hazırlanmıştır. Yazının orijinaline bu adresten ulaşabilirsiniz.
Hareketlerimizi borçlu olduğumuz, bizleri bir ömür taşıyan eklemlerimiz oldukça özel dokuların bir araya gelmesinden oluşmaktadırlar. Bunların arasında belki de en önemlisi kıkırdaklarımızdır! Eklemin hem mükemmel uyumlu, hem son derece kaygan, ama vücut ağırlığımızın kat kat üzerini taşıyacak kadar dayanıklı olmasını sağlayan bu özel yapı, maalesef kimi zaman yıpranıyor, hasar görüyor. Halk arasında “kireçlenme” veya “eklem sıvı azalması” olarak bilinen bu durum “osteoartrit” olarak isimlendirilmektedir. Osteoartritin, geçirilmiş yaralanmalar, genetik faktörler, romatizmal hastalıklar, doğumsal bazı sorunlar sonucu, veya altta yatan bir sebep olmadan ortaya çıkabildiğini biliyoruz.
Bugün için bilim, yaşa bağlı olarak yıpranan kıkırdak dokusunu nasıl geri getireceğini, hatta sorunun ilerlemesini nasıl duracağını bulamamıştır. İlaçlar, egzersizler, enjeksiyonlar ve diğer tüm tedavi araçları temel olarak ağrıyı azaltmak, eklemin hareketliliğini arttırmak ve dolayısıyla yaşam kalitesini arttırmayı hedeflemektedir. Ve maalesef bu tedaviler bazen yetersiz kalmakta ve sorun yaşam kalitesini kalıcı olarak olumsuz etkilemektedir. İşte protez ameliyatları bu noktada devreye girmektedir. Eklem protezi uygun hastalarda oldukça başarılı sonuçlar sağlamaktadır.
Bu ameliyatta hasar gören ve yük taşıyamayan kıkırdaklar uzaklaştırılmaktadır. Bu bölgelere, kıkırdağın görevini görecek şekilde, uygun şekilde üretilen dayanıklı ama biyolojik dokulara uyumlu metal alaşımlarından yapılan protez yerleştirilmektedir. Metal kısımların arasında sürtünmeyi azaltan ve uzun ömürlü olmasını sağlayan, seramik veya polietilen özellikle ara yüzeyler bulunmaktadır. Bugün için ekleme göre değişmekle beraber kullanılan teknolojilerin ilerlemesi ile beraber protezlerin ömürleri 25 yılda %80’lerin üzerine çıkmıştır. Protezin bir teorik ömrünün olması, genç hastalarda dikkatle uygulanmasını gerekli hale getirmektedir. Bu noktada doğru denge yaşam kalitesinin ne kadar bozulduğu ve problemin cerrahi dışı yöntemler ile ne kadar düzeltilebileceğidir. İleri düzeyde eklem tahribatı olan, deformasyonun geliştiği ve kıkırdak kaybının önemli düzeyde olduğu hastalarda, ileri yaşlar beklenmeden eklem protezi yapılabilir.
Eklem protezi ameliyatları sanıldığı kadar zor ve korkutucu değildir. Ekleme göre değişmekle beraber başarılı sonuçlar %90’ın üzerinde bildirilmektedir. Ancak diğer ameliyatlarda da olduğu gibi bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilmektedir. Protez yapılan ekleme ve ameliyat sebebine göre bu komplikasyonlar değişiklik göstermektedir ve durumunuza özel riskler doktorunuzdan öğrenilmelidir. Eklem sorununun tamamen ortadan kaldırıldığı bu tedavi yöntemi, “yüz güldürücü” olarak kabul edilir. Genellikle ameliyatın hemen sonrasında eklem fonksiyonel hale gelir ve yaşam kalitesi hızla hedeflenen düzeye ulaşır.